Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Τρίτη, Οκτωβρίου 06, 2009

Αυτοί και οι Αρχαίοι




Ελάχιστα έχει απασχολήσει δημόσια η εμφάνιση μιας νέας γενιάς αρχαιολατρικών τάσεων που, ως "εναλλακτικές", αναδεικνύουν απωθημένες, υποτίθεται, και "λογοκριμένες" όψεις της αρχαιότητας, με κέντρο αναφοράς τον ανορθολογισμό, τα "μυστήρια", τα υπό-γεια ρεύματα, τη μετεμ-ψύχωση, κάποτε και το εξωγή-ινο. Οι τάσεις αυτές, στον ευρύτερο δημόσιο χώρο, δεν είναι πλέον περιθωριακές, καθώς, εκτός από τους γραφικούς δημοσιογράφους, βιβλιοπώλες / πολιτικούς της τηλεόρασης, καλλιεργούνται και από "ακαδημαϊκούς". Η σχετική, αρχαιολατρική αερολογία, που εντοπίζει κάποιος εύκολα στα περίπτερα, στους ακροδεξιούς διαύλους έως το ψηφιακό Springer αφθονεί. Και το "παράδοξο" στην περίπτωση αυτή είναι ότι οι αρχαιολατρικές αυτές τάσεις δεν καλλιεργούνται μόνο από "ψαγμένους" φιλολόγους αλλά και από "θετικά" μυαλά, που με τα όπλα, μάλιστα, των νέων τεχνολογιών φιλοδοξούν να λύσουν φιλολογικά προβλήματα, που με τα παραδοσιακά μέσα ήταν αδύνατον να απαντηθούν.

Ο Π. Παναγιωτόπουλος ("Πολιτικός κομφορμισμός και εναλλακτική γνώση. Η νέα αρχαιολατρία, το new age και η ναρκισσιστική χειραφέτηση", στο Όψεις του σύγχρονου ορθολογισμού. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Μωραΐτη, 2005) παρατηρεί ότι "ο κεντρικός πυρήνας αυτής της εναλλακτικής και αντιστασιακής, κατά τα λεγόμενά της, τοποθέτησης μπορεί να αποδοθεί ως εξής: η υπεροχή των αρχαίων Ελλήνων -συνεπώς και των Ελλήνων στο σύνολό τους- είναι σήμερα αφανής, ή καλύτερα, συγκαλυμμένη. Με παρόμοιο τρόπο που είναι συγκαλυμμένο το μέλλον του πολιτικού μέσα στο ίδιο το άτομο ή η απελευθερωτική δύναμη της φανταστικής πλευράς του ανθρώπου.

Αυτό που μας λέει η νέα αρχαιολατρία, συνεχίζει ο Παναγιωτόπουλος, είναι πως η παραδεδομένη σχολική αρχαιοκεντρική διδασκαλία κρύβει περισσότερα απ' όσα φανερώνει και ότι η κοσμοϊστορική αξία της φυλής προδίδεται από την εθνική ρητορεία και τους θεσμικούς της εκφραστές. Οι αναγνώστες συναφών εντύπων και αυτοτελών εκδόσεων, το κοινό που προνομιακά επιλέγεται ως διαφημιστικός στόχος διαφοροποιείται από αυτούς τους περιορισμούς. Οι αναγνώστες των "αιρετικών" κειμένων και οι τηλεθεατές των αποκαλυπτικών εκπομπών κατατάσσουν τους εαυτούς τους στους εξεγερμένους της νόησης. Σε αυτούς που ασχολούνται με την αληθινή ιστορία και την παγκόσμια εξουσία -που πάντοτε παρουσιάζεται ενιαία, σκόπιμη και ανθελληνική- ενεργοποιώντας την απελευθερωτική μηχανική της αναζήτησης, τον explorer των κρυφών γνώσεων και το αίτημα ενός αύριου απαλλαγμένο από το ψεύτικο παρόν.

Το αίτημα για το νέο, το καινοτόμο και το ριζικά διαφορετικό φωλιάζει στην ελληνομάθεια, στην ελληνική αγωγή και σε μια γνώση για το απώτατο παρελθόν μας. Είναι πράγματι εντυπωσιακό ότι η αρχαιολατρική τάση αυτοσυστήνεται -στο σύστημα αυτό αλλά και στην ευρύτερη φιλολογία- μέσα από τη ρητορική της αμφισβήτησης. Η τάξη, η ορθή δόξα, η εθνική κοινοτοπία και η συναίνεση γύρω από την ελληνική καταγωγική μας υπεροχή μοιάζουν να υποχωρούν μπροστά στον αιρετικό προσανατολισμό και την αποκάλυψη που μπορεί να προέλθει από την εσωτερική αναζήτηση: αυτό που στην αργκό της διάκρισης αποκαλείται "ψάξιμο"...

Η αρχαιολατρία αναπτύσσεται μεν πάνω στον στερεοποιημένο εθνικό μύθο και αντλεί τους πρωταρχικούς της πόρους από την κοινή ιδεολογική συνισταμένη, αλλά η δύναμή της κρύβεται αλλού. Στην ικανότητά της, μέσα ακριβώς από τον συντηρητικό εθνικό μύθο, να αναδύεται το ιδεολόγημα της εναλλακτικής ζωής, της γνωστικής περιέργειας και μίας εν γένει αμφισβήτησης. Ο τρόπος με τον οποίο παράγεται σήμερα η ατομικότητα, που αρθρώνεται με το πολιτικά ορθό αλλά και με τον δίδυμο αντίπαλό του, δηλαδή τον πολιτικό και κοινωνικό κομφορμισμό, η σχέση του με την κοινωνία, με τη συνύπαρξη, με το ιερό, με την κατανάλωση, με την τεχνολογία, όλα προκύπτουν αβίαστα ως θεματολόγιο της νέας αρχαιολατρίας.... Η Ακρόπολη των Αθηνών κρύβει πολύ λιγότερα από τον Όλυμπο, η Αταλάντη είναι πιο πλούσια από τη Βεργίνα, η κρυφή πλευρά της Σελήνης, σαφώς επικοισμένη από Έλληνες, είναι μερικοί παραδειγματικοί τόποι αλήθειας. Εγωγήινοι, κρυμμένες αρχαίες ελληνικές φυλές, παραμελημένα τεκμήρια, βάσεις που αναπτύσσεται η υπερτεχνολογία κρύβονται πάντα κάπου αλλού από εκεί που διδάσκουν οι αρχαιολόγοι και οι σύγχρονοι κοσμοπολίτες.


Ο Παναγιωτόπουλος ερμηνεύει το νέο αυτό ρεύμα τριπλά. Καταρχάς, στη βάση ότι "βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εκτεταμένο φαινόμενο που προκύπτει από μία ιδεολογία μερική μεν, εξαιρετικά μολυσματική δε. Η μερικότητα μιας τόσο εναλλακτικής και ανορθολογικής δομής, που αποτελεί θεμελιακό στοιχείο της μολυσματικότητάς της, ενισχύεται από το γεγονός ότι ο λόγος αυτός δεν εμφανίζεται ούτε δεσμευτικός για το υποκείμενο ούτε συγκρουσιακός στο επίπεδο των πολιτικών ταυτίσεων. Η εναλλακτική ιδεολογία μεταχειρίζεται και αξιοποιεί τα ιδιώματα της Διαφοράς χωρίς να προκαλεί οργανωτικές εξαρτήσεις ή πολιτικές ρωγμές και κοινωνικές συσπειρώσεις. Μπορείς να πιστεύεις στον Δία, χωρίς να υποτάσσεσαι σε κάποια αρχαιοελληνική χρηστοήθεια. Διότι, και αν ακόμη υπάρχει τέτοια, αυτή δεν αντιβαίνει τα κοινά πρότυπα του σήμερα. Αντιθέτως, προσδοκά στη ριζική τους ανάπτυξη, μιας και η αρχαιολατρική εναλλακτικότητα συμπιέζει και οικειοποιείται τον ιστορικό χρόνο και τα πολιτισμικά του παράγωγα κατά τη δική της βούληση.


Τέλος, η νέα αρχαιολατρία προωθεί μια συνθήκη χειραφέτησης για το άτομο. Ένα άτομο όμως που περιορίζεται στην ιδιότητα του νάρκισσου καταναλωτή, ο οποίος χειραφετείται από τον συμπεριφορικό και γνωστικό φορμαλισμό, στο μέτρο που αναζητά διεύρυνση των ιδιωτικών απολαύσεων και μόνον. Προάγει δηλαδή έναν απελεύθερο ατομικό νου, που δεν οργανώνει θετικά τις ελευθερίες του και που μοιάζει αδύναμος να αμφισβητήσει τις μείζονες στερεοτυπικές αρχές της κοινωνικής οργάνωσης. Η υπεροχή των Ελλήνων, ο ανερυθρίαστος ρατσισμός, η αποδοχή της κοινωνικής ιεράρχησης και της ανισότητας, η αδιαφορία για το πολιτικό πεδίο, συλλειτουργούν με την απορητική αντιμετώπιση της καθιερωμένης γνώσης, με μία κουλτούρα διαφωνίας, με τον νοητικό πειραματισμό, με τη γενναιοδωρία της επιστημονικής φαντασίας και του οραματισμού..."

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.