Αναζήτηση στα λεξικά

Η αναζήτηση λημμάτων στο αρχαιοελληνικό λεξικό των LSJ και στο λατινικό των Lewis & Short -και τα δύο φιλοξενούνται στον "Περσέα"- γίνεται εύκολα πλέον μέσα από την υποστηρικτική του "Περσέα" ιστοσελίδα philolog.us.Παράδειγμα το ρήμα "φέρω/fero".

Η αρχαία αγορά στο Google Earth

Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού προσφέρει τη δυνατότητα της τρισδιάστατης αναπαράστασης του χώρου της αρχαία αγοράς για όσους έχουν στον υπολογιστή τους το λογισμικό Google Earth. Υπάρχουν πολύ περισσότερα σχετικά πράγματα να δει και να "διαβάσει" κανείς από όσα φαίνονται στο πρόχειρο βιντεάκι.

Ομήρου Ιλιάς

Απόσπασμα από τη Ι ραψωδία της Ιλιάδας, που θα διαβαστεί στην εκδήλωση.

Απάντηση του Αχιλλέα στην προτροπή του Οδυσσέα για επιστροφή του χολωμένου ήρωα στη μάχη (I 308-429).

Ανταποκρίθηκε στον λόγο του ο Αχιλλέας ωκύποδος:

«Γιε του Λαέρτη διογέννητε, πολύτροπε Οδυσσέα,
πρέπει απερίφραστο τον λόγο μου να πω, όπως τον νιώθω
και τον σκέφτομαι, κι όπως πιστεύω πως θα γίνει,
να μην μου παίρνετε τ’ αυτιά ένας μετά τον άλλον.
Εχθρός μού είναι σαν τις πύλες του ΄Αδη εκείνος
που άλλα κρύβει στο μυαλό του κι άλλα λέει.
Εγώ πάντως θα πω ό,τι μου φαίνεται το πιο σωστό·
δεν πρόκειται εμένα να με πείσει μήτε ο Ατρείδης Αγαμέμνων
μήτε κι οι άλλοι Δαναοί, αφού καμιά δεν είδα χάρη πολεμώντας
μέρα και νύχτα τον θανάσιμο εχθρό.
Δεν παίζει πια κανένα ρόλο ποιος παραμένει πίσω, και ποιος
δίχως ανάπαυλα αγωνίζεται. Στην ίδια μοίρα ο θαρραλέος
κι ο δειλός. Πεθαίνει εξίσου όποιος λουφάζει κι όποιος
τον κόπο του δεν λογαριάζει.
Ούτε περίσσεψε κάτι για μένα, που τόσα πάθη τράβηξε
το κορμί μου, παίζοντας κάθε μέρα τη ζωή μου πολεμώντας.
Πώς μάνα πουλιών στους άπλερούς της νεοσσούς, αν βρει τροφή,
στο στόμα τους τη βάζει, χωρίς να νοιάζεται αν θα μείνει
η ίδια νηστική, όμοια κι εγώ νύχτες ατέλειωτες ξέμεινα
ξάγρυπνος, μέρες ολόκληρες αιμόφυρτες
στον πόλεμο τις πέρασα, να μάχομαι με τους εχθρούς,
για να κερδίσω ακόμη και το ταίρι τους.
Δώδεκα πόλεις πάτησα από θαλάσσης, κι άλλες, το λέω,
έντεκα πεζός, γυρίζοντας στην εύφορη Τρωάδα.
Απ’ όλες διάλεξα και πήρα πολλά κειμήλια πολύτιμα, κι όλα
γυρίζοντας τά έδινα σ’ αυτόν, τον Αγαμέμνονα, τον γιο του Ατρέα.
Εκείνος παραπίσω μένοντας, στα γρήγορα καράβια,
τα καλοδέχονταν, μοιράζοντας τα λίγα, κρατώντας τα πολλά.
Στους πρώτους και στους βασιλείς έδινε γέρας στον καθένα,
που παραμένει απείραχτο· μόνο από μένα πήρε, και την έχει,
μια κόρη ακριβή -ας την κοιμάται τώρα κι ας την χαίρεται.
Γιατί αλήθεια πρέπει να μάχονται οι Αχαιοί τους Τρώες,
που μαζέψε κι έφερε εδώ τόσο στρατό
ο γιος του Ατρέα; όχι για την ωραία Ελένη;
Τάχα μόνοι οι Ατρείδες απ’ όλους τους ανθρώπους αγαπούν
το ταίρι τους; Ο κάθε τίμιος, φρόνιμος άντρας,
δείχνει για τη δική του τη γυναίκα αγάπη και φροντίδα,
όπως κι εγώ την ακριβή μου ολόψυχα αγάπησα,
κι ας ήταν του πολέμου απόκτημα.
Μα τώρα πια που μού την πήρε μέσα από τα χέρια μου,
γέρας δικό μου, και μ’ απάτησε, ας μη γυρεύει πάλι
να με ξεγελάσει-ξέρω καλά τα κόλπα του, δεν θα με πείσει.
Τώρα μαζί σου, Οδυσσέα, και με τους άλλους αρχηγούς,
ας το σκεφτεί αυτός πώς θα γλιτώσει τα καράβια
απο τη λύσσα της φωτιάς.
Εξάλλου ώς τώρα κόπιασε πολύ χωρίς εμένα·
σήκωσε τείχος, έσκαψε τάφρο, μεγάλη και φαρδιά,
μπήγοντας μέσα της παλούκια.
Και μ’ όλα ταύτα δεν κατόρθωσε το φονικό σθένος
του ΄Εκτορα να συγκρατήσει. ΄Ομως, όσο εγώ μαζί
με τους Αργείους πολεμούσα, δεν αποτόλμησε αυτός
μακριά απ’τα τείχη να βρεθεί -μόλις που έφτανε στις πύλες τις Σκαιές,
πλάι στη δρύ· μοναδική φορά που στήθηκε μπροστά μου,
ξέφυγε την ορμή μου μετά βίας.
Τώρα ωστόσο, αφού δεν θέλω πια τον άγριο Έκτορα
να πολεμήσω, αύριο θυσία πρώτα στον Δία θα τελέσω
και στους αθανάτους θεούς, μετά καλοφορτώνω τα καράβια
και στο γυαλό τα ρίχνω, οπότε θα το δεις, αν το θελήσεις
κι αν πράγματι σε νοιάζει, πώς θ’ αρμενίσουνε με την αυγή
τα πλοία στον ψαρίσιο Ελλήσποντο κι οι ναύτες ορεξάτοι
πώς θα τραβούνε τα κουπιά.
Αν πρίμο αγέρα μας χαρίσει ο ξακουσμένος κοσμοσείστης,
σε τρεις ημέρες θα πατήσω της εύφορης Φθίας το χώμα.
΄Ηταν πολλά εξάλλου τ’ αγαθά που φεύγοντας
(μακάρι να μην έσωνα να φύγω) τ’ άφησα εκεί.
Αλλά τώρα θα φέρω κι άλλα από δω: χρυσό, κοκκινωπό χαλκό,
καλλίζωνες γυναίκες, σίδερο γκρίζο -όσα μου έλαχαν.
Μόνο το γέρας θα μου λείψει, που ενώ μου τό ’δωσε, μετά το πήρε πίσω
με το ζόρι ο κραταιός γιος του Ατρέα, ο Αγαμέμνων.
Σ’ αυτόν ν’ ανακοινώσετε λέξη με λέξη τώρα ό,τι θα πω,
στα φωναχτά παρακαλώ, ώστε κι οι άλλοι Αχαιοί να νιώσουν αγανάκτηση,
αν σκέφτεται και κάποιον άλλον Δαναό να εξαπατήσει,
δίχως ντροπή και τσίπα. ΄Οσο κι αν είναι πάντως σκύλος,
το μάτι του δεν θα τολμήσει να σηκώσει πάνω μου.
Μαζί του πια δεν συζητώ μήτε συμπράττω,
γιατί μ’ αδίκησε, μ’ απάτησε· δεν τον αφήνω άλλη φορά
να μου τη φέρει με τα λόγια του -φτάνει ως εδώ.
Ας κάνει ό,τι του κατέβει, ας τσακιστεί -έτσι κι αλλιώς
ο Δίας πανούργος του πήρε τα μυαλά.
Μισώ τα δώρα του, κι αυτόν τον έχω για σκουπίδι.
Ούτε αν μού ’δινε τα δεκαπλάσια, εικοσαπλάσια,
όλο το έχει του, κι ό,τι μπορεί να βρει απ’ αλλού,
όσα ο Ορχομενός προσφέρει, όσα η αιγύπτια Θήβα,
που πλούτη αρίφνητα κάθε της σπίτι κρύβει,
πόλη με πύλες εκατό, κι από την κάθε πύλη
μπορούν να βγουν πολέμαρχοι διακόσοι μ’ άλογα κι άμαξες.
Κι αν τόσα δώρα μού ’δινε, όση είναι η άμμος,
τα σπυριά της σκόνης, ούτε και τότε ο Αγαμέμνων θα μπορούσε
να με πείσει, αν δεν μου ξεπληρώσει πρώτα
τη μεγάλη βλάβη.
Μήτε και δέχομαι γυναίκα μου να πάρω κάποια κόρη
του Αγαμέμνονα Ατρείδη· ακόμη κι αν στην ομορφιά συναγωνίζεται
με τη χρυσή Αφροδίτη, ακόμη κι αν στα έργα της ισοφαρίζει
τις τέχνες της γλαυκόματης, της Αθηνάς-
ούτε και τότε δεν την παίρνω.
Ας ξεχωρίσει κάποιον άλλον Αχαιό, που να του πάει καλύτερα,
με μεγαλύτερη βασιλική εξουσία.
Γιατί αν με σώσουν οι θεοί και φτάσω στην πατρίδα κάποτε,
τότε ο ίδιος ο Πηλέας σίγουρα θα μου βρει γυναίκα.
Πολλές των Αχαιών οι κόρες που βρίσκονται στη Φθία πιο πέρα
στην Ελλάδα, κόρες επιφανών που κυβερνούνε τειχισμένες πόλεις·
μια απ’αυτές, όποια θελήσω, ομόκλινό μου ταίρι θα τη στήσω.
Εκεί η περήφανη ψυχή μου μ έσπρωχνε να σμίξω
με μια γυναίκα που να μου ταιριάζει, να χαίρομαι
μαζί της όσα αγαθά απόκτησε ο γέροντας Πηλέας.
Αντάξιο ωστόσο της ζωής μου τίποτε δεν είναι, μήτε και όσα
φημολογούν πως είχε μέσα της η Τροία, πόλη πολύκοσμη
και τειχισμένη, στα χρόνια εκείνα της ειρήνης, προτού να φτάσουν
των Αχαιών οι γιοι. Μήτε όσα κρύβει το λίθινο κατώφλι του Τοξότη,
του Φοίβου Απόλλωνα, εκεί στους βράχους της Πυθώς.
Το ξέρεις δα, ληστεύονται τα βόδια και τα παχιά αρνιά,
πουλιούνται κι αγοράζονται οι τρίποδες και τ’ άλογα
με το ξανθό κεφάλι· του ανθρώπου όμως η ψυχή, όταν ξεφύγει
από τον φράχτη των δοντιών, πίσω δεν έρχεται, δεν πιάνεται,
δεν γίνεται λεία πολέμου.
Το είπε εξάλλου η μάνα μου, η Θέτις, αργυρόλευκη θεά,
διπλογραμμένο είναι της μοίρας μου το τέλος:
αν παραμείνω εδώ στην Τροία πολεμώντας, χάνεται
ο νόστος μου, όμως η δόξα μου άφθαρτη θα μείνει·
αν πάλι γυρίσω πίσω στη γλυκιά πατρίδα, κάνει φτερά
η λαμπρή μου δόξα, αλλά πάει σε μάκρος η ζωή μου
και θα βραδύνει η ώρα του θανάτου.
΄Ομως και σας τους άλλους τώρα κάτι θα συμβούλευα·
μπείτε στα πλοία, γυρίστε πίσω στην πατρίδα,
γιατί δεν πρόκειται να δείτε πια της Τροίας την πτώση,
πόλης απόκρημνης· αφού ο πανόπτης Δίας πάνω της άπλωσε
το χέρι του, και πήραν έτσι τα στρατά κουράγιο.
Τραβάτε τώρα στους αριστείς των Αχαιών, φέρετε εσείς
το μήνυμα μου –είναι αυτό το γέρας των γερόντων·
μιαν άλλη απόφαση καλύτερη να βγάλει ο νους τους,
που θα μπορούσε και τα πλοία τους να σώσει
και τον στρατόν των Αχαιών πάνω στα πλοία να γλιτώσει.
Γιατί μ’ αυτή που σκέφτηκαν πως θα καλμάρουν την οργή μου,
έ όχι, δεν βολεύει.
Ο Φοίνικας ωστόσο μπορεί να μείνει, εδώ να κοιμηθεί,
αν ήθελε μαζί μου ν’ αρμενίσει για την πατρίδα αύριο-
όμως δεν θα τον πάρω με το ζόρι.»

Αυτά τους είπε, κι όλοι βουβάθηκαν, κατάπληκτοι
από τα λόγια του, όπως τους μίλησε με τόσο πάθος.

Ψηφιακά μυθολογήματα

Η εκπαιδευτικός Lloyd Margaret, προσκεκλημένη πριν από καιρό στο HUMlab, μας υπενθυμίζει πόσο επιφυλακτικοί και γιατί οφείλουν να είναι οι εκπαιδευτικοί, κάθε φορά που ακούν διακηρύξεις και διαβάζουν ή βλέπουν διαφημιστικές προβολές να εισηγούνται προτάσεις για τη χρήση των υπολογιστών στην εκπαίδευση. Η σχετική παρουσίαση της εισήγησης της Lloyd στο HUMLab συνιστά προϊόν της ευρηματικής διατριβής της, με τίτλο Enacted Cultural Myth: Computer Education in Classroom (1983-1987). Unpublished PhD Thesis. Faculty of Education. Queensland, University of Technology. 2003, όπου η καθηγήτρια των μαθηματικών ορίζει τους πολιτιστικούς μύθους σχετικά με τους υπολογιστές στην εκπαίδευση, μέσα από μια μελέτη περίπτωσης σε σχολεία του Queensland (Αυστραλία) από το 1983 έως το 1987.

Ακολουθώντας κυρίως τις Μυθολογίες του Ρολάν Μπαρτ, η Lloyd ορίζει τους πολιτιστικούς μύθους ως υπονοούμενες και ρητές πίστεις, οι οποίες δεν στηρίζονται σε καμιά βάση αποδεικτικής ισχύος, αλλά προϋποθέτουν τη μία και μοναδική εμπειρική "αλήθεια", τον έναν αδιαμφισβήτητο ισχυρισμό, από τον οποίο προκύπτουν συγκεκριμένες διατυπώσεις, επονομαζόμενες ως μετα-αφηγήσεις: ενοποιητικές, δηλαδή, ιστορίες-ανέκδοτα, που προσδίδουν μιαν ολότητα στην εμπειρία, νομιμοποιώντας τη γνώση, τα πιστεύω και τις πρακτικές. Μύθοι και μετα-αφηγήσεις για τους υπολογιστές στην εκπαίδευση αποτελούν όψεις του τεχνολογικού ντετερμινισμού, στον οποίο υπόκειται η ολοένα αυξανόμενη μοιρολατρική αντίληψη/πεποίθηση ότι η απάντηση σε κάθε σύνθετο φαινόμενο εξαρτάται από ένα και μοναδικό τεχνολογικό στίγμα. Όσο περισσότερο σύνθετο είναι αυτό το στίγμα, τόσο περισσότερο είναι πιθανό να γίνει αυτό ευρύτερα αποδεκτό, δίχως καμιά προηγούμενη έρευνα.

Οι αντιπροσωπευτικοί μύθοι με τις παρεπόμενες μετα-αφηγήσεις στη διδακτορική έρευνα της Lloyd είναι οι εξής:

1. Μύθοι κοινωνιολογικοί.
1.1. Οι ΤΠΕ επιδρούν με καθοριστικό τρόπο στην κοινωνία. Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι αποκλειστικά τεχνολογικές.
1.2. Η γνώση των ΤΠΕ είναι κρίσιμος παράγοντας για την επίλυση των κοινωνικών πιέσεων και προβλημάτων.
1.3. Οι ΤΠΕ αποτελούν εθνικό κεφάλαιο.
1.4. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση συνεπάγεται άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και της ανισότιμης διαχείρισης της μάθησης στην εκπαίδευση.

Σχετικές μετα-αφηγήσεις: Οι υπολογιστές στα σχολεία προετοιμάζουν τους μαθητές για το μέλλον, εξοπλίζοντάς τους με εφόδια, ώστε να αντιμετωπίζουν τις ταχύτατες αλλαγές, ενώ τους εξασφαλίζουν τις ικανότητες/δεξιότητες, προκειμένου να είναι πληροφοριακά πλούσιοι.

2. Μύθοι πολιτικοί.
Οι πολιτικοί μύθοι για τους υπολογιστές στην εκπαίδευση σχετίζονται με αντιλήψεις και διατυπώσεις που αναφέρονται στη δύναμη, τη μετωνυμία, τον βερμπαλισμό, τη φιλανθρωπία και τον καταναλωτικό ακτιβισμό.

Σχετικές μετα-αφηγήσεις: Οι υπολογιστές στα σχολεία θα προβάλλουν εμένα/το τμήμα μου/την τάξη μου/το σχολείο μου/ την κυβέρνησή μου ότι μπορεί να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο στα πολιτικά/πολιτιστικά πράγματα, ενώ με δείχνουν ως προοδευτικό υποκείμενο, που ενδιαφέρεται για τους συνανθρώπους του και τις τύχες της κοινωνίας γενικότερα.

3. Μύθοι παιδαγωγικοί.
3.1. Οι υπολογιστές στα σχολεία βελτιώνουν τα μαθησιακά αποτελέσματα.
3.2. Αναδομούν τη σχολική γνώση.
3.3. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις για καινοτόμα, ευέλικτα μαθησιακά περιβάλλοντα.

Σχετικές μετα-αφηγήσεις: Οι υπολογιστές στα σχολεία δημιουργούν ένα νέο παράδειγμα μάθησης, σύμφωνο με τα προτάγματα της εποχής.

4. Μύθοι τεχνολογικοί.
4.1. Οι ΤΠΕ έχουν τη δύναμη να αλλάζουν τα μαθησιακά περιβάλλοντα.
4.2. Οι ΤΠΕ αλλάζουν την κοινωνία.
4.3. Οι καινοτομίες με τις ΤΠΕ στα σχολεία εξαρτώνται από τον αριθμό των υπολογιστών που είναι διαθέσιμοι στα σχολεία.

Σχετικές μετα-αφηγήσεις: Οι μηχανές από μόνες τους έχουν τη δύναμη να μετασχηματίζουν τις κοινωνίες προς το καλύτερο.

Υπάρχει μια λαθραία αναλογία ανάμεσα στους μύθους και τη λογόρρροια για τους υπολογιστές στην εκπαίδευση, την οποία δεν συζητά η Lloyd. Αν, κατά τον Μπαρτ, (Μυθολογίες, σ. 201), "ο μύθος δεν ορίζεται από το αντικείμενο του μηνύματός του, αλλά από τον τρόπο που προφέρει αυτό το μήνυμα", οι υπολογιστές στην εκπαίδευση σήμερα προβάλλονται (δυστυχώς συχνά) ως εμπειρικές, τεχνολογικές ενασχολήσεις, που στηρίζουν τη νομιμοποιητική τους ισχύ, αυστηρά περιορισμένες στα εφήμερα συνέδρια και τις συμπτωματικές επιμορφώσεις, αδυνατώντας να απαντήσουν στο απλοϊκό ερώτημα για το τί ριζοσπαστικό προκαλούν στη μάθηση. Εξάλλου, όπως στον μύθο έτσι και με τη φλυαρία για τους υπολογιστές στην εκπαίδευση "υπάρχουν όρια μορφής, δεν υπάρχουν όμως όρια ουσίας". Η Lloyd περιορίζει τη σχετική μυθολογία σε κείμενα και λόγους των πολιτικών, των δημοσιογράφων και των αξιοματούχων της εκπαίδευσης (στην Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο), αποφεύγοντας να εξετάσει τις αφομοιωτικές της επιδράσεις στον λόγο των μάχιμων εκπαιδευτικών. Θα είχε ενδιαφέρον, πάντως, αν καλυπτόταν το κενό αυτό με μια σχετική έρευνα στην Ελλάδα.

Διασκεδαστική μάθηση

Το πρόσφατο τεύχος του online περιοδικού innovate είναι αφιερωμένο στην αξιοποίηση των εικονικών κόσμων στην εκπαίδευση. Ξεχωρίζει η μικρής κλίμακας έρευνα της Catheryn Cheal "Student Perceptions of a Course Taught in Second Life", επειδή αναδεικνύει συγκεκριμένα προβλήματα και διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί, όταν αναλαμβάνουν στην πράξη να συνδυάσουν το παιχνίδι (game) ή το παίξιμο (play) με τη μάθηση.

Μπορεί στον τόπο μας τα παιγνιώδη εικονικά περιβάλλοντα, όπως το Second Life (SL) που χρησιμοποίησε η Cheal με 15 μαθητές/τριες (5/10), ηλικίας 19-20 ετών, στα Μαθηματικά, να μην αξιοποιούνται συστηματικά ακόμη στη διδασκαλία. Ωστόσο, προτείνεται κατά καιρούς η αξιοποίησή τους με απερίσκεπτη αθωότητα, ενώ χρησιμοποιούνται περίπου ανάλογα λογισμικά, τα οποία υπόσχονται, τουλάχιστον, ότι με τα τρισδιάστατα γραφικά, την "ανοιχτή" τους σκευή, την "ελευθερία" κινήσεων και πρωτοβουλιών, τη σύνθετη επικοινωνιακή τεχνολογία, την πολύτροπη διαδραστικότητά τους και τις προσαρμοζόμενες από τον χρήστη εικονικές του μορφές μέσα στο πρόγραμμα (avatars) εμπλέκουν τους μαθητές ευχάριστα στην εκτέλεση μιας εργασίας, ευνοώντας παράλληλα την αυτόνομη "κατασκευαστική" μάθηση. Ως προς αυτό το σημείο, η έρευνα της Cheal έδειξε ότι υπάρχει μεγάλο ακόμη χάσμα ανάμεσα στο "τι πιστεύεται" και στο "τι συμβαίνει" στην εκπαιδευτική πραγματικότητα, όσον αφορά την αξιοποίηση ψυχαγωγικών ή διασκεδαστικών εικονικών περιβαλλόντων (όπως το SL) στη διδασκαλία.

Εξάλλου, λέγεται ότι οι εικονικοί κόσμοι, ως εκπαιδευτικοί χώροι, καθώς διαθέτουν τα προηγούμενα χαρακτηριστικά, είναι στενοί συγγενείς με τα βιντεοπαιχνίδια. Έτσι, οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούσαν να εμπλακούν στη μάθηση με τα ίδια κίνητρα που έχουν όταν περνούν την ώρα τους "εμβυθιζόμενοι" στον εικονικό κόσμο ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Αγνοείται, ωστόσο, ότι μπορεί να συμβεί, όπως έδειξε η μικροέρευνα της Cheal, και το αντίθετο. Εξαιτίας των αναλογιών, οι εκπαιδευόμενοι εκλαμβάνουν τους εικονικούς κόσμους ως χώρους διασκέδασης παρά ως ανανεωτικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Στον βαθμό, κατ' επέκταση, που συνειδητοποιούν ότι το μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο καλούνται να εργαστούν δεν είναι κάτι σοβαρό αλλά προσφέρεται μόνο για "χάσιμο χρόνου", αισθάνονται ότι δεν μαθαίνουν τίποτε και ότι το "μορφωτικό" σκέλος του εργαλείου τούς είναι άχρηστο.

Παρακάπτοντας ο αναγνώστης της έρευνας τόσο τα σοβαρά, τεχνικά και λειτουργικά, προβλήματα του SL, που απέτρεπαν τους εκπαιδευόμενους να επιτελέσουν τις εργασίες τους όσο και τις ανάμεικτες δηλωμένες εντυπώσεις τους σχετικά με το "τί τους άρεσε περισσότερο στο λογισμικό", στέκεται στην τελική παρατήρηση ότι 14 από τους/τις 15 εκπαιδευόμενους/ες δήλωσαν ότι δεν θα χρησιμοποιούσαν ξανά το λογισμικό προκειμένου να μάθουν κάτι. Πρόσθετη διερεύνηση για την αιτιολόγηση της αρνητικής στάσης των σπουδαστών/τριών εντοπίστηκε σε τρεις κρίσιμες περιοχές:
(α) στα τεχνικά και λειτουργικά, σχετικά με το λογισμικό, προβλήματα,
(β) στο ζήτημα του σχεδιασμού από τον διδάσκοντα του μαθήματος,
(γ) στις αντιλήψεις που έχουν οι εκπαιδευόμενοι για τους εικονικούς κόσμους όταν αξιοποιούνται ως μαθησιακά περιβάλλοντα.

Ως προς το τρίτο σημείο, το 75% των σπουδαστών/τριών της Cheal δήλωσαν ότι συμμετείχαν στο πρόγραμμα, επειδή νόμισαν ότι το περιεχόμενο μάθημα με το SL θα μπορούσε να λειτουργήσει πιο ευχάριστα και εναλλακτικά σε σχέση με το παραδοσιακό. Ωστόσο, οι εργασίες που έπρεπε τελικά να εκτελέσουν διέψευσε τις προσδοκίες τους ότι το σχετικό μάθημα με το λογισμικό αυτό θα μπορούσε να είναι ευχάριστο. Γι' αυτό και απάντησαν αρνητικά στην ενδεχόμενη επαναχρησιμοποίησή του στη διδασκαλία. Παρά τις χαρακτηριστικές αναλογίες τους, ηλεκτρονικά παίγνια και μαθησιακά περιβάλλοντα έχουν διαφορετικούς τελικά στόχους, που επηρεάζουν αναλόγως τις στάσεις των μαθητών/τριών: παραδοσιακός στόχος του ηλεκτρονικού παιχνιδιού είναι η διασκέδαση, σε ένα, κατά κανόνα, ανοιχτό σύστημα δίχως προκαθορισμένους κανόνες και αποτελέσματα. Του μαθησιακού περιβάλλοντος η καλλιέργεια και η ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων. Όταν οι μαθητές -εμπλεκόμενοι σε παιγνιώδη ηλεκτρονικά περιβάλλοντα- αντιλαμβάνονται ότι το μάθημα είναι παίξιμο, τότε αυτή η αντίληψή τους επισκιάζει τους μαθησιακούς στόχους.

Συμπέρασμα: η μικροέρευνα της Cheal δείχνει πως, ενώ υπάρχει μια δυναμική για την αξιοποίηση των διαδραστικών και συμμετοχικών εικονικών κόσμων στην εκπαίδευση, η δυναμική αυτή (επιβεβλημένη συχνά από έξω και άνωθεν) εύκολα αναιρείται, όταν οι μαθητές όχι μόνο έρχονται αντιμέτωποι με την εκμάθηση ενός σύνθετου και προβληματικού λογισμικού, αλλά και "βλέπουν" τον εικονικό κόσμο ως χωρόχρονο για "παίξιμο" ασυμβίβαστο προς τη μάθηση. Μια λύση, κατά την Cheal, θα ήταν η αντιγραφή της λογικής και των τεχνικών που χρησιμοποιούνται στα παιχνίδια και η μεταφορά τους στα μαθησιακά περιβάλλοντα. Οπότε, υποστηρίζουμε εμείς, όρια και διακρίσεις συνθλίβονται. Το κόστος, όμως, της μετατροπής της τάξης σε Ντίσνεϊλαντ η Cheal δεν το αναφέρει.

Υ.Γ. Στο μεταξύ, η αγορά, για τους δικούς της φυσικά λόγους, μπορεί να υποστηρίζει ότι τα βιντεοπαιχνίδια εμπνέουν περισσότερο τους μαθητές από ό,τι οι μέθοδοι της παραδοσιακής διδασκαλίας. Βλ., για παράδειγμα, την πρόσφατη συνέντευξη του Will Wright, δημιουργού του "The Sims", στο περιοδικό